Điều tôi biết chắc – Oprah Winfrey

What I Know for Sure - Oprah Winfrey
Nội dung

Quyển sách của Oprah Winfrey viết về những điều có vẻ rất hiển nhiên, nhưng lại vô cùng thú vị ngay ở điểm bắt đầu. Một người nổi tiếng, thành công, quyền lực và uyên bác như bà lại ngập ngừng khi được hỏi về những gì mình “biết chắc”.

Có phải thế giới này quá nhiều những điều khó lòng đoán định? Với biết bao chuẩn mực và kỳ vọng của xã hội đang sẵn đó, người ta vẫn thấy quá khó để thấy vui, để hạnh phúc, để hài lòng và yêu thương bản thân dù đang nỗ lực hết mình?

Oprah đã viết về một hành trình để sống tự tin và hạnh phúc trong đời với từng bước nhỏ, giản đơn mà ai cũng có thể làm được. Nhưng có lẽ ta sẽ không làm được nếu không thật sự tỉnh thức.

Bà nhắc nhớ chúng ta về niềm vui, sự hồi phục sau những tổn thương, xây dựng mối gắn kết trong đời sống để thấy mình không đơn độc, và rồi tình yêu thương và lòng trắc ẩn.

Bà nhắc nhớ chúng ta về những điều có thể, để hiểu không có ai và không có điều gì có thể ngăn bước bạn theo đuổi hạnh phúc và thành công của bản thân.

Bà nhắc nhớ về sự nghiêm cẩn, trân trọng cần có trước mỗi phút giây của cuộc đời, để có thể hạnh phúc.

Bà nhắc nhớ vì điều gì ta cần đặt bản thân ở vị trí trung tâm, để chủ động sống với những ý định tích cực nhất, cần thiết nhất.

Và bà định nghĩa quyền lực, tự do.

Câu chuyện thật cuộc đời của Oprah Winfrey cộng với 14 năm chuyên mục trên tạp chí O, The Oprah Magazine. Cuối cùng bà đã có thể nói cho bạn điều bà biết chắc.

Giới thiệu

Năm 1998, Oprah Winfrey tham dự một cuộc phỏng vấn truyền hình trực tiếp với nhà phê bình phim Gene Siskel. Khi họ kết thúc cuộc phỏng vấn, Siskel đã hỏi Oprah một câu hỏi mà bà khó có thể trả lời: “Bạn biết chắc điều gì?”.

Câu hỏi đó đã ở lại trong (tâm trí) Oprah, và trong 14 năm, đó là một câu hỏi mà bà luôn đặt ra trong chuyên mục hàng tháng của mình, trên tạp chí O, The Oprah Magazine. Lúc mọi việc xong xuôi, khi bạn đã trải qua những thử thách đáng kinh ngạc và những niềm vui trần tục nhất, bài học và hiểu biết khôn ngoan nào vẫn còn giữ được vẹn nguyên sự chân thực sau tất cả?

Trong quyển sách này, Oprah Winfrey chia sẻ những bài học quý giá và lâu dài nhất của bà về niềm vui và sức mạnh, sự kiên cường và lòng biết ơn.

Niềm vui

Năm 1997, Oprah có cơ hội thực hiện ước mơ biểu diễn trên sân khấu với Tina Turner. Vai diễn khách mời của bà diễn ra không quá sáu phút, nhưng Oprah đã vô cùng sợ hãi. Bà lo không nhớ được trình tự của mình và không theo kịp nhân vật huyền thoại. Cuối cùng, Oprah tự nhắc nhở bản thân rằng thời gian của bà diễn bên cạnh Tina sẽ rất ngắn ngủi, và bà không muốn bỏ lỡ khoảnh khắc này. Bà chọn cách quên đi nỗi hoảng sợ của mình và để mọi thứ tự nhiên thoải mái.  

Trong mọi khoảnh khắc cuộc sống, bạn có cơ hội để khiêu vũ/ nhảy múa, tận hưởng những niềm vui của hiện tại và để chúng ngấm trọn vào người.  Hưởng trọn cuộc sống của bạn. Có lẽ không phải mỗi ngày (bạn) đều có cơ hội đứng trên sân khấu với một huyền thoại âm nhạc, nhưng chẳng phải niềm vui vẫn ở ngay đó thôi: Niềm vui của cà phê sáng bạn uống, nỗi vui tươi khi bắt kịp bước người bạn thân, hay phút chốc bạn nạp lại được năng lượng sau một ngày dài. Hãy nhớ rằng, mỗi ngày đều chứa đựng những mảnh to hay nhỏ của cái đẹp. Hãy giữ đôi mắt của bạn mở để nhìn thấy chúng, giữ chặt lấy chúng và trải nghiệm chúng một cách trọn vẹn. Đừng để những nỗi hoảng sợ của đời sống làm bạn không thể cảm nhận trọn vẹn niềm vui sướng trên đời.

Và hãy luôn nhớ, niềm vui đó luôn là một chọn lựa. Nếu ngày mai bạn chết, điều bạn hối tiếc là gì? Ở cuối đời, câu hỏi bạn sẽ gặm nhấm chính là giả-sử-như, chứ không phải lương bạn bao nhiêu hay bạn đã đạt được những điều gì. Trong khi phần lớn những việc xảy ra trong đời luôn vượt quá tầm kiểm soát của bạn, bạn vẫn là người cuối ghi dấu lên con đường của riêng bạn. Hoàn thành mục tiêu và làm những điều bạn luôn muốn làm – đều nằm trong khả năng của bạn. Bạn có thể thực hiện chuyến đi trong mơ của mình, hoặc hòa giải với một người bạn ở xa. Hãy nhớ sức mạnh của mình và cho phép bản thân dùng nó, vì điều tốt cho cuộc sống của chính bạn.

Khả năng hồi phục

Mỗi người đều có hành trình riêng đầy trắc trở và niềm vui, hạnh phúc, và xáo trộn.

Hành trình của Oprah bắt đầu ở vùng nông thôn Mississippi, nơi bà được hoài thai ngoài giá thú, và mẹ bà giấu việc mang thai cho đến ngày Oprah chào đời. Khởi đầu cuộc sống của Oprah không được đánh dấu bằng niềm vui, mà bằng hổ thẹn. Suốt tuổi thơ, Oprah mang trên vai gánh nặng là một đứa trẻ không được mong đợi, bà đã đối mặt với sự cô đơn và cô lập mà ta khó lòng tưởng tượng.

Bạn có thể có những thất vọng, tổn thương và đau lòng của riêng bạn. Có thể, bạn cảm thấy mình là một đứa trẻ không được yêu thương khi còn nhỏ, hoặc bạn đã phải chịu đựng một cuộc hôn nhân đau thương, tan vỡ.

Nhưng cho dù quá khứ của bạn chứa đựng điều gì, bạn vẫn phải chịu trách nhiệm về việc bạn là ai và bạn sống thế nào. Bạn có thể bất bình một cách chính đáng với cha mẹ của bạn hay người yêu trong quá khứ, nhưng sống cuộc sống mãi như nạn nhân và luôn đổ lỗi cho người khác – sẽ không cải thiện hoàn cảnh của bạn chút nào.

Khi bạn hiểu thêm về bản thân, hãy chủ động hoàn thiện bản thân. Nếu cha mẹ của bạn đã không dành cho bạn đủ tình yêu khi còn nhỏ, hãy bắt đầu yêu bản thân bằng tình yêu mà bạn chưa bao giờ nhận được. Nếu vợ/ chồng cũ của bạn không nghĩ rằng cảm xúc của bạn là quan trọng, hãy bắt đầu nhìn nhận cảm xúc của bạn một chút. Tìm ra những gì bạn cần để trở nên đầy đủ, và sau đó tự mang đến cho bản thân. Đừng đợi người khác sửa chữa bạn, và đừng dành cả cuộc đời để đổ lỗi người khác về sự đổ vỡ của chính bạn.

Cách bạn đối xử với bản thân là điều quyết định chất lượng cuộc sống của bạn. Trong nhiều năm, Oprah che giấu một số bí mật thời thơ ấu của mình. Bà che giấu việc bà bị lạm dụng,  và việc đó đã khiến bà sống bừa bãi để rồi có thai ở tuổi 14. Sau khi đứa trẻ con bà chết trong bệnh viện, Oprah đi học lại và không hề hé răng vì sợ bị đuổi học. Khi trưởng thành, bà giữ bí mật này với bạn bè thân và đối tác của bà  trong nhiều năm, vì bà sợ rằng họ cũng sẽ tống bà ra khỏi cuộc sống của họ.

Khi sự thật về thời thơ ấu của Oprah bị tiết lộ cho báo chí, những nỗi sợ hãi đó lại trỗi dậy. Oprah lo lắng công chúng sẽ phán xét, và bà chắc chắn bạn bè lẫn người lạ cũng sẽ từ chối bà. Trong sự ngạc nhiên của Oprah, không ai làm thế khi bà phơi bày bí mật. Oprah nhận ra bà là người duy nhất đổ lỗi cho bản thân về việc bà bị lạm dụng và mang thai. Nỗi hổ thẹn bà tự tạo ra là gánh nặng nặng nhất trên tất cả, và chỉ khi bà từ bỏ nó thì bà mới hàn gắn được phần nào bản thân.

Hãy tự chăm sóc bản thân. Đừng lo lắng người khác nghĩ gì, bất kể phán xét của họ là tích cực hay tiêu cực. Ý kiến đánh giá của bạn về bản thân bạn là thứ ảnh hưởng đến bạn nhất. Nếu bạn đang ép buộc bản thân chịu đựng sự hổ thẹn và không ngừng phê phán bản thân, hãy học cách tự đối xử tử tế. Đừng tự cản trở cuộc sống của chính mình bằng những gánh nặng tự đặt lên vai.

Sự kết nối

Tất cả mọi người đều muốn cảm thấy có giá trị, được yêu thương, được cần đến và được hiểu. Con người muốn các mối liên kết trong đó bạn cảm thấy được lắng nghe và nhìn nhận. Mọi người đều muốn có giá trị với ai đó.

Khi còn nhỏ, Oprah không cảm thấy được gia đình yêu thương, vì vậy bà đã tự thúc đẩy bản thân trở thành một cá nhân vượt trội, để giành được tình yêu và sự trân trọng từ họ. Khi còn trẻ, Oprah nghĩ rằng bà cần tình yêu của một người đàn ông để cảm thấy đủ đầy.

Cuối cùng, những mối quan hệ tan vỡ và những nỗ lực để được cảm thấy có giá trị – đã dạy Oprah một điều: Thứ tình yêu quan trọng nhất bạn có thể nhận được đến từ nội tại. Nhu cầu có những mối quan hệ lành mạnh là điều xảy ra tự nhiên, nhưng không người yêu, bạn bè hoặc cha mẹ nào có thể sửa chữa điều bạn cảm thấy về bản thân. Nếu bạn không tin rằng bạn có giá trị, không ai có thể thay đổi suy nghĩ của bạn. Để nhận được tình yêu từ người khác, bạn trước tiên cần phải yêu bản thân mình.

Yêu bản thân có thể là một bài khó học vì nó thách thức rất nhiều chuẩn mực văn hóa về việc tình yêu nên thế nào. Có thể bạn thấy mình trông chờ các tình yêu kiểu như một người yêu đẹp trai hoàn hảo, hay sự chấp nhận sau cùng từ các phụ huynh nơi xa. Tình yêu không phải lúc nào cũng đúng như ý bạn mong đợi, và khi nó lệch khỏi định kiến ban đầu bạn có, thì khó mà nhìn ra nó.

Đừng để hi vọng và kì vọng làm bạn không nhìn thấy được những dạng thức của tình yêu. Tình yêu có ở khắp nơi, và bạn có thể trải nghiệm yêu thương bất kể tình trạng mối quan hệ của bạn ra sao. Tình yêu có ở người yêu/ bạn đời của bạn, nhưng cũng lại có ở bạn bè, đồng nghiệp, và hàng xóm láng giềng. Khả năng gắn kết không định là nằm ở đâu. Nếu bạn đang chật vật để có được yêu thương trong đời, hãy bắt đầu với tình thương – lòng trắc ẩn. Nghĩ cho người khác, người thu ngân ở cửa hàng hay người đồng nghiệp đầy phiền toái. Tình thương là bước đầu tiên, và rồi nó dẫn dắt bạn đến những gắn kết không thể đoán định trước.

Lòng biết ơn

Oprah từ lâu đã duy trì một nghi lễ tinh thần là viết ra danh sách năm điều mà bà thấy biết ơn cho mỗi ngày. Chúng giúp bà giữ vững tinh thần và dễ có được niềm vui. Nhìn lại đời mình, Oprah để ý thấy bà kém hạnh phúc đi trong những đoạn đời mà bà xao nhãng nghi thức biết ơn này, dù cho cuộc sống lúc đó vẫn đầy thành công và dư dả.

Ngay cả hành động nói “cảm ơn” cũng có thể thay đổi thái độ của bạn. Nhiều năm trước, Oprah khóc suy sụp trên sàn nhà tắm. Bạn thân của bà, Maya Angelou, bảo bà ngừng khóc và nói lời cảm ơn thành tiếng, đơn giản thế thôi. Nước mũi chảy ròng ròng và đôi mắt ngấn lệ, Oprah đã làm như Angelou bảo, nhưng sau đó tự hỏi bà đang phải biết ơn điều gì. Angelou nói bà đang cảm ơn thế giới vì dù có điều tồi tệ gì xảy ra, bà có niềm tin và sức mạnh để vượt qua nó.

Lòng biết ơn có thể thay đổi thái độ và hoàn cảnh của bạn. Có thể rất khó để thực hành, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn. Nhưng bất cứ khi nào bạn cảm thấy ít biết ơn nhất, đó là lúc bạn cần nó nhất.

Lòng biết ơn đầy sức mạnh bởi vì nó buộc bạn phải gạt bỏ cái tôi của mình. Khi cái tôi bớt ngáng đường, các giá trị khác có thể thế chỗ, nhiều chỗ hơn cho –  ví dụ như –  lòng trắc ẩn hay sự biết mình. Bạn càng biết ơn, bạn càng có nhiều thứ để biết ơn.

Chẳng hạn, thật dễ nhìn ra khiếm khuyết của cơ thể bạn, và mong đùi không to hay bụng  phẳng hơn một chút. Nhưng cơ thể của bạn có nhiều hơn so những điều bạn phàn nàn. Đó còn là một trái tim khỏe mạnh, một bộ não phức tạp, một hệ thống tiêu hóa vận hành trơn tru, và một tập hợp các cơ khớp cho phép bạn sống cuộc đời mình. Khi bạn để mình biết ơn tất cả những gì mà cơ thể bạn có thể làm được, bạn sẽ bắt đầu nhìn cơ thể mình bằng con mắt yêu thương, trân trọng.

Điều có thể

Đã đến lúc bạn nên bắt đầu một giai đoạn mới trong cuộc đời, khi bạn nhận ra bạn đã học đủ từ công việc hay mối quan hệ hiện tại. Nếu bạn muốn đạt đỉnh tiềm năng của bản thân, bạn cần sẵn sàng chấp nhận rủi ro và bước vào lãnh địa mới để phát triển lên.

Oprah thừa nhận, dù bên ngoài có vẻ bà đầy thành công, phần lớn nội tâm của bà là sợ hãi. Bà sợ phải nói không và làm người khác thất vọng. Nỗi nghi hoặc bản thân và ước mong được làm hài lòng người khác đưa ra phán quyết cho cuộc đời bà.

Đạt đỉnh tiềm năng của bản thân và sống tốt nhất đời mình đòi hỏi bạn phải sống mà không sợ hãi. Chỉ khi đó cuộc sống của bạn mới là của bạn và chỉ của bạn mà thôi. Sống không sợ hãi cũng cho phép bạn đường hướng rõ ràng để bước tiếp, bởi bạn đã nghe tiếng lòng mình, không phải lời người khác. Bạn có thể theo đuổi giấc mơ bởi vì bạn có thể nhận ra giấc mơ của bạn thực sự là gì. Sống không sợ hãi giúp bạn làm rõ cảm nhận về phương hướng, và giúp bạn sống đúng chuẩn của chính mình.

Nắm bắt những điều có thể trong đời dường như rất khó đối với phụ nữ, họ lớn lên không ngừng tiếp thu các bài học vừa ngầm hiểu vừa rõ ràng: Đừng quá ồn ào hay gợi dục, hãy khiêm tốn và từ chối các lời khen. Phụ nữ được dạy để lùi phía sau, vì thế họ tránh né sự chú ý và xem nhẹ thành công. Với phụ nữ, sự quả quyết phải nắm quyền kiểm soát và theo đuổi giấc mơ là vô cùng thử thách, nhưng lại quan trọng hơn. Hãy quên đi những thứ người khác bảo bạn phải làm, và làm đi. Hãy kháng cự những bài rao giảng bảo bạn phải dễ thương tử tế và nhu mì đi. Khẳng định điều bạn muốn, và theo đuổi nó, vì đó là sứ mệnh Chúa trời ban cho bạn.

Sự kính cẩn

Yên bình và thanh thảnh có trong mọi khoảnh khắc. Mỗi hơi hít vào, bạn có thể trở lại với sự tĩnh lặng vốn là nền của sự sống: mặt trăng trong đêm không mây, mùi hoa tử đinh hương vào mùa xuân, sự tĩnh lặng nơi con đường mòn đi bộ hẻo lánh. Cũng như niềm vui hay tình yêu thương chỉ cần dấn bước vào là có, cảm giác nghiêng mình kính cẩn đầy choáng ngợp trước vẻ đẹp của thế giới cũng vậy. Hãy dành thời gian cho nó. Hãy nhớ thở sâu giữa mù ám của tuần làm việc bận rộn, hay khi con nhỏ của bạn đang gào khóc. Vẻ đẹp của thế giới sẽ gặp bạn ở chỗ bạn, chỉ khi bạn có lòng muốn gặp.

Phép màu cũng không hiếm gặp. Chúng là những chiếc lá vàng ngỡ ngàng đầu tháng 10, cuộc gọi bất ngờ của người bạn ở múi giờ khác, cảm giác ngọt ngào khi biết cuốn sách bạn yêu cầu đang chờ bạn ở thư viện. Hãy nhìn những thứ nhỏ bé ấy và yêu thương chúng. Bởi vì nếu bạn có thể thể phát triển khả năng để cảm nhận sự kỳ diệu và trân trọng, bạn dễ hạnh phúc hơn.

Sự rõ ràng

Trong phần lớn sự nghiệp của mình, Oprah phải vật lộn để học cách nói không và đặt ra các ranh giới lành mạnh cho bản thân. Phương cách của bà là các hiểu biết có từ Nguyên tắc Ý định của Gary Zukav. Zukav lập luận rằng mọi hành động đều xuất phát từ một ý định, và ý định cũng là nguyên nhân với hệ quả của chính nó. Nếu chúng ta là một phần của nguyên nhân, chúng ta cũng là một phần của hệ quả.

Do đó, chúng ta luôn phải chịu trách nhiệm về hành động của mình vì ở một số cấp độ, chúng là hệ quả từ ý định của chúng ta, ngay cả những thứ chúng ta không thể nhìn thấy hoặc hiểu được.

Biết rằng hành động của mình phải có căn nguyên cụ thể, Oprah bắt đầu tìm hiểu vì sao bà thường xuyên mất mát nhiều phần của bản thân cho người khác. Bà nhận ra ý định của mình là muốn làm hài lòng người khác, và hệ quả là cuộc sống của bà – thường xuyên nhận các yêu cầu giúp đỡ, thường xuyên mất mát nhiều phần của bản thân cho họ – phản ánh ý định đó.

Hãy xem xét các hành vi lặp đi lặp lại trong đời bạn. Xem xét các hành động và thói quen làm cho bạn cảm thấy không hạnh phúc, và tò mò về cách mà các ý định của bạn – có ý thức lẫn vô thức – có thể định hình cuộc đời bạn.

Nếu bạn nhận thấy các con lớn của bạn luôn tận dụng bản tính ưa giúp đỡ của bạn, hãy tự kiểm tra và nhận ra những đặc điểm, khuynh hướng nào có thể tạo nên hành vi của chúng. Nếu sếp của bạn không nghiêm túc đáp ứng yêu cầu tăng lương của bạn, có thể bạn mới chính là người không xem bản thân đủ tốt. Có lẽ đồng nghiệp của bạn không tôn trọng bạn dủ, vì bạn cũng không tôn trọng bản thân.

Hãy cẩn thận xem xét các ý định của bạn và nếu chúng đang gây ra những hệ quả tiêu cực cho đời sống của bạn, hãy chủ động tạo  những ý định mới.

Quyền lực

Tự do không chỉ có nghĩa là không bị đối xử áp bức, bất công. Tự do là được toàn quyền chọn lựa. Đó là việc bạn được chọn lựa cho cuộc đời riêng của bạn.

Bạn thức dậy vào mỗi buổi sáng và quyết định hôm nay làm gì. Công việc của bạn có thể quá sức hay cuộc sống gia đình của bạn quá nhiều gánh nặng, nhưng dù sao đi nữa, bạn vẫn có thể đưa ra lựa chọn trong đời. Bạn có thể bỏ việc hoặc thay đổi tình thế trong công việc. Bạn có thể chọn những mảnh đời sống gây ra phiền toái hay niềm vui. Bạn có nhiều quyền tự quyết hơn những gì bạn nhận ra, vì vậy hãy nắm bắt lấy và sử dụng nó.

Kết

Quá khứ và hiện tại của bạn chứa đầy thất vọng và thành công, nhưng bất kể hoàn cảnh thế nào, bạn vẫn có thể trải nghiệm niềm vui, lòng biết ơn và sự viên mãn.

Thông điệp của Oprah là một thông điệp về sức mạnh cá nhân: Bạn có khả năng để vui hơn, trở nên biết ơn nhiều hơn, tự chữa lành vết thương lòng và thực hiện ước mơ của bạn.

Bạn không cần hoàn cảnh thay đổi để sống cuộc sống của mình tốt nhất, cũng không cần người khác cho phép và chấp thuận để làm điều đó. Bạn có khả năng thay đổi cuộc sống của bạn theo bất kỳ cách nào bạn muốn. Cuộc sống tốt hơn cho bạn chỉ là một quyết định bạn cần ra.

Về Oprah Winfrey

Oprah Winfrey là giám đốc điều hành truyền thông, nhà sản xuất, nữ diễn viên và nhà từ thiện.

Oprah Winfrey Show là chương trình truyền hình (talk show với người nổi tiếng) được đánh giá cao nhất của loại hình này. Vào năm 2013, Oprah đã được Tổng thống Barack Obama trao tặng Huân chương Tự do Tổng thống.

Snapshot What I Know For Sure

Audio Book What I Know For Sure